2 lutego przypada Światowy Dzień Mokradeł. W tym roku organizowany on jest pod hasłem: Działania na mokradłach dla ludzi i przyrody.
2 lutego przypada Światowy Dzień Mokradeł (ang. World Wetland Day). Celem obchodów jest zwiększenie świadomości społecznej w zakresie roli ekosystemowej obszarów wodno-błotnych. W tym roku przebiegają one pod hasłem: Działania na mokradłach dla ludzi i przyrody.
– Tegoroczne hasło podkreśla znaczenie działań mających na celu ochronę i zrównoważone użytkowanie terenów podmokłych dla zapewnienia dobrobytu ludzi i dobrego stanu środowiska. W centrum uwagi tegorocznej kampanii jest pilne wezwanie do działania poprzez mądre zarządzanie terenami podmokłymi i korzystanie z nich w sposób zrównoważony, a także przywracanie utraconych i zdegradowanych terenów podmokłych w celu zwiększenia bioróżnorodności – czytamy na stronie Ministerstwa Infrastruktury.
Ciąg dalszy artykułu pod grafiką.
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury
Światowy Dzień Mokradeł obchodzony jest w rocznicę podpisania Konwencji o obszarach wodno-błotnych. Konwencja Ramsarska to międzynarodowe porozumienie, które zostało podpisane 2 lutego 1971 roku w irańskim mieście Ramsar nad Morzem Kaspijskim. Dotychczas traktat ratyfikowało 171 państw, w tym Polska. Sygnatariusze wyznaczyli 2 372 obszary wodno-błotne o międzynarodowym znaczeniu. Wśród nich jest 19 polskich terytoriów, w tym m.in. Ujście Wisły i Słowiński Park Narodowy.
O mokradłach
Do obszarów wodno-błotnych zalicza się błota, torfowiska, bagna, zbiorniki wodne (sztuczne i naturalne), słonawy oraz wody morskie, których głębokość podczas odpływu nie przekracza sześciu metrów.
Konwencja Ramsarska uznaje te tereny oraz żyjące w nich gatunki za światowe bogactwo. Ich strata byłaby niepowetowana. Od istnienia mokradeł zależy los wielu rzadkich i zagrożonych wyginięciem roślin i zwierząt.
Znaczną część mokradeł stanowią torfowiska. Na świecie zajmują one powierzchnię około 400 milionów ha. W Polsce 1,4 miliona ha, czyli 4% powierzchni kraju.
Torfowiska przechowują dwa razy więcej węgla niż wszystkie lasy na Ziemi, przyczyniając się do ograniczania efektu cieplarnianego. Co więcej, pełnią bardzo ważną rolę retencyjną. Chłoną wodę, kiedy jest jej pod dostatkiem, zaś oddają podczas suszy.
Mokradła zapobiegają też erozji i degradacji gleb. Torfowiska funkcjonują jak “nerki” krajobrazu lub mała oczyszczalnia ścieków – filtrując wodę z opadów atmosferycznych, wód powierzchniowych i podziemnych zatrzymują zanieczyszczenia.
Mokradła to ekosystemy zagrożone. W XX wieku zanikła lub została zdegradowana ponad połowa obszarów wodno-błotnych na świecie. Główną przyczyną ich niszczenia jest eksploatacyjne podejście społeczeństw do gospodarowania zasobami przyrody: odwadnianie, osuszanie, wydobywanie torfu. Znaczenie ma również niski stan świadomości ekologicznej społeczeństw, które często traktują te obszary jak nieużytki. Do pogorszenia stanu mokradeł przyczyniają się także zanieczyszczenia, inwazje gatunków obcych i zmiany klimatyczne.
Ciąg dalszy artykułu pod grafiką.
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury
Obszary wodno-błotne w województwie pomorskim
Województwo pomorskie jest regionem bogatym w jeziora, bagna i torfowiska. Wiele z nich zostało objętych różnymi formami ochrony, takimi jak park narodowy (Słowiński Park Narodowy, Park Narodowy „Bory Tucholskie”), Obszary Natura 2000 (np. Bagna Izbickie PLH 220001 i Bytowskie Jeziora Lobeliowe PLH 220005), rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe.
Powierzchnia województwa pomorskiego wynosi 18 310 km2, z czego rezerwaty przyrody zajmują około 0,4% powierzchni, przy czym tylko 0,15% to rezerwaty torfowiskowe i wodne (28 km2).
W powiecie bytowskim występuje największa w Polsce koncentracja torfowisk wysokich i przejściowych. Zajmują one powierzchnię 7 000 hektarów, co stanowi 6% krajowych zasobów. Torfowiska występują także w powiecie chojnickim, człuchowskim, kartuskim, lęborskim, puckim, słupskim i wejherowskim.
Rezerwaty przyrody chroniące mokradła to np.: torfowiska wysokie „Bielawa”, „Bagna Izbickie” i „Kurze Grzędy”, kompleks torfowisk alkaicznych „Bagno Stawek”, zaś łąki solniskowe występują w rezerwatach „Beka” i „Słone Łąki”. Zarastające jezioro z zespołem roślin bagiennych znajduje się w „Bocheńskim Błocie”, a śródleśne jezioro dystroficzne z torfowiskiem wysokim i stanowiskami rzadkich roślin w rezerwacie „Jezioro Turzycowe”.
Rola WFOŚiGW w Gdańsku
Obecnie WFOŚiGW w Gdańsku wspólnie z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gdańsku realizuje projekt „Ochrona bioróżnorodności rezerwatów przyrody Pomorza”. W jego ramach prowadzona jest m.in. czynna ochrona torfowisk. Celem tych działań jest przywrócenie odpowiednich warunków hydrologicznych. Budowane są zastawki i zasypywane rowy melioracyjne, wykaszane łąki i mechowiska, usuwane drzewa i krzewy, które „zabierają” wodę z torfowisk. W rezerwatach przyrody „Dolina Kulawy”, „Bagno Stawek”, „Białogóra”, „Babnica” zamontowane zostały piezometry, czyli urządzenia do badania poziomu wód gruntowych. Wyniki pomiarów pozwolą określić, jakie działania należy podjąć, aby zachować odpowiednie warunki hydrologiczne w rezerwatach i chronić ich walory przyrodnicze.
Od wielu lat ze środków WFOŚiGW w Gdańsku, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków realizuje program odtwarzania słonaw nadmorskich i wilgotnych łąk w rezerwacie przyrody „Beka”. W jego ramach prowadzony jest ekstensywny wypas i koszenie. Dzięki tym działaniom udało się zahamować i ograniczyć ekspansję trzciny zarastającej rezerwat.
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska o mokradłach
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska wyprodukowała film z okazji Światowego Dnia Mokradeł. Warto go obejrzeć!
