Wybierz
dokument:
Opis wybranych rezerwatów
W ramach projektu „Ochrona bioróżnorodności rezerwatów przyrody Pomorza” realizowane są działania ochronne w 19 rezerwatach przyrody na terenie województwa pomorskiego. Są to następujące rezerwaty:
- Choczewskie Cisy
- Cisy w Czarnem
- Cisy nad Czerską Strugą
- Opalenie
- Mętne
- Miłachowo
- Kwidzyńskie Ostnice
- Biała Góra
- Mechowiska Sulęczyńskie
- Bocheńskie Błoto
- Słone Łąki
- Bagno Stawek
- Białogóra
- Dolina Kulawy
- Babnica
- Staniszewskie Błoto
- Widowo
- Gałęźna Góra
- Zajęcze Wzgórze
Poniżej opis kilku wybranych rezerwatów przyrody ujętych w projekcie.
Rezerwat „Kwidzyńskie Ostnice”
Rezerwat „Kwidzyńskie Ostnice” znajduje się w obrębie miasta Kwidzyn, dz. ewid. nr 2/1, na terenie Lasów Państwowych w zarządzie Nadleśnictwa Kwidzyn. Położenie rezerwatu ilustruje poniższa mapka:
Rezerwat „Biała Góra”
Rezerwat „Biała Góra” położony jest w gminie Sztum, w miejscowości Biała Góra (około 9 km na zachód od Sztumu). Położenie rezerwatu ilustruje poniższa mapka:
Rezerwat został utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 5 października1968 roku. Powierzchnia rezerwatu wynosi 3,47 ha. Teren rezerwatu stanowi najbardziej wysunięte na północ Doliny Wisły skupienie roślinności kserotermicznej. Zachodnią część rezerwatu zajmują murawy kserotermiczne i napiaskowe, wschodnia część jest zalesiona. Murawy w rezerwacie „Biała Góra” uznaje się za najlepiej zachowane w województwie pomorskim. Występują tam cenne gatunki roślin, np. przetacznik pagórkowy (Veronica tauricum), czosnek skalny (Alium montanum), smagliczka pagórkowa (Alyssum montanum) i rzadko spotykane gatunki zwierząt, przede wszystkim owadów, m.in. wątlik charłaj (Leptophyes punctatissima) należący do prostoskrzydłych, motyle z rodziny kraśnikowatych, modraszek korydon (Polyommatus coridon), a także rzadkie gatunki pszczołowatych . Największe osobliwości rezerwatu związane są z miejscami silnie nasłonecznionymi, ciepłymi i suchymi. W wyniku zaniechania wypasu bydła na terenie rezerwatu ma miejsce postępujące wkraczanie lasu, co skutkuje zacienianiem stanowisk roślinności kserotermicznej. Rezerwat posiada plan ochrony zatwierdzony Rozporządzeniem Wojewody Pomorskiego Nr 1/07 z dnia 4 stycznia 2007 roku.
Rezerwat „Miłachowo”
Rezerwat „Miłachowo” zlokalizowany jest w gminie Debrzno, przy zachodniej granicy miasta Debrzno. Rezerwat o powierzchni 3,84 ha zajmuje fragment północnego zbocza doliny Debrzynki. Położenie rezerwatu ilustruje poniższa mapka:
Rezerwat został powołany na mocy § 4 zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 10 listopada 1976 roku. Celem ochrony jest odtworzenie i zachowanie ekosystemu muraw kserotermicznych z charakterystycznymi dla nich cennymi gatunkami roślin i zwierząt. Od chwili utworzenia rezerwatu do roku 2012 na jego terenie nie były wykonywane żadne działania ochronne. Na skutek braku właściwego dla muraw ciepłolubnych użytkowania pastwiskowego na niemal całej powierzchni rozwinęły się zarośla, złożone przede wszystkim z tarniny i głogów. Rozwój zarośli spowodował wzrost zacienienia i wilgotności, a w konsekwencji – ustąpienie wielu gatunków i fitocenoz murawowych. W 2012 r. rozpoczęto odtwarzanie muraw poprzez coroczne koszenie całej powierzchni rezerwatu, usuwanie krzewów i systematyczną eliminację ich odrośli.
Rezerwat „Mechowiska Sulęczyńskie”
Rezerwat „Mechowiska Sulęczyńskie” położony jest w Sulęczynie, gmina Sulęczyno, w powiecie kartuskim. Przedmiotem ochrony rezerwatu jest torfowisko alkaliczne. Jest to jedno z najlepiej zachowanych miejsc tego typu w Polsce, z unikatową florą mszaków i roślin naczyniowych. Położenie rezerwatu ilustruje poniższa mapka:
Rezerwat powołany został Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku 17 listopada 2014 roku. Chroni jedno z najlepiej zachowanych torfowisk alkalicznych w Polsce. W granicach rezerwatu znajdują się również fragmenty torfowiska przejściowego i boru bagiennego. Powierzchnia rezerwatu wynosi 25,20 ha. O wyjątkowych walorach przyrodniczych rezerwatu decyduje bardzo dobrze zachowana i zróżnicowana szata roślinna, w szczególności obecność wielu gatunków roślin chronionych i rzadkich, m.in. storczyków, np. lipiennika Loesela (Liparis loeselli). Rezerwat wymaga ochrony czynnej polegającej m.in. na koszeniu mechowiska i usuwaniu ekspansywnych gatunków bylin (trzciny i pałki) oraz drzew i krzewów.
Rezerwat „Bagno Stawek”
Rezerwat „Bagno Stawek” położony jest w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Brusy, około 2 km na W od miejscowości Asmus i około 4,8 km na NE od miejscowości Swornegacie. Teren ten jest własnością Skarbu Państwa, w zarządzie Lasów Państwowych Nadleśnictwa Przymuszewo. Rezerwat obejmuje fragmenty oddziałów 160-162 i 185 obrębu Laska, leśnictwa Antoniewo. Głównym przedmiotem ochrony rezerwatu są doskonale zachowane torfowiska alkaliczne z charakterystyczną dla nich szatą roślinną. Na części torfowisk występują jednak wysokie byliny (głównie trzcina) oraz drzewa i krzewy (olcha czarna, wierzby, sosna i brzoza). Dla przywrócenia otwartych powierzchni torfowiska zaplanowano usunięcie samosiewów i odrośli drzew i krzewów oraz wykoszenie ekspansywnej trzciny.
Rezerwat przyrody „Mętne”
Rezerwat przyrody „Mętne” położony jest w powiecie chojnickim, w gminie Czersk, przy leśniczówce Ostrowy. Rezerwat zlokalizowany jest na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Czersk.
W rezerwacie ochronie podlegają naturalny zbiornik wodny otoczony żywym torfowiskiem przejściowym i wysokim, charakterystyczne zbiorowiska z bogactwem gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych, a szczególnie udziałem brzozy niskiej Betula humilis. Brzoza niska w Polsce jest gatunkiem objętym ochroną ścisłą, wymagającym ochrony czynnej. W Polskiej Czerwonej Księdze Roślin posiada kategorię EN, co oznacza że jest gatunkiem zagrożonym. W rezerwacie przyrody „Mętne” populacja brzozy niskiej jest liczna, lecz niestabilna. Jednym z zagrożeń dla brzozy niskiej jest zacienienie spowodowane bujnym wzrostem gatunków konkurencyjnych – sosny i brzozy (brodawkowatej i omszonej). Na obszarze rezerwatu występuje także podlegająca ochronie prawnej ważka – iglica mała Nehalennia speciosa.
Rezerwat „Choczewskie Cisy”
Rezerwat „Choczewskie Cisy” położony jest w powiecie wejherowskim, w gminie Choczewo, około 9,7 km na NW od Choczewa, w pobliżu miejscowości Sasino. Rezerwat zlokalizowany jest na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Choczewo.
Przedmiotem ochrony rezerwatu jest populacja cisa pospolitego, która liczy około 240 osobników. Cis w naturalny sposób słabo odnawia się i dla utrzymania jego lokalnej populacji zostały wprowadzone sadzonki wyhodowane z nasion zebranych z cisów rosnących w rezerwacie.
Rezerwat przyrody „Opalenie”
Rezerwat przyrody „Opalenie” zlokalizowany jest w gminie Gniew, około 3 km na WWN od miejscowości Opalenie, na terenie będącym w zarządzie Nadleśnictwa Starogard (oddziały 231 k, l. 232 n, o, p, 233 c – część, f, h, i). Położenie rezerwatu przedstawia mapa.
Groszek występuje w rezerwacie „Opalenie” oraz w pasie drogowym drogi gminnej na odcinku sąsiadującym z rezerwatem od strony południowej. Groszek wielkoprzylistkowy Lathyrus pisiformis, gatunek objęty ochroną ścisłą (wymagający ochrony czynnej) oraz ujęty w Polskiej czerwonej księdze roślin z kategorią VU (narażony) występuje w Polsce na kilku stanowiskach, w tym na jednym w województwie pomorskim. Stanowisko pomorskie zlokalizowane jest w gminie Gniew, w pasie drogowym drogi gminnej, wzdłuż rezerwatu „Opalenie” oraz w rezerwacie „Opalenie”. Populacja groszku występująca na tym stanowisku obejmuje około 20% populacji krajowej.
Liczebność populacji na stanowisku koło rezerwatu „Opalenie” waha się w granicach od około 120 do 390 osobników. W dużym stopniu wielkość ta jest uzależniona od prac wykonywanych na poboczu drogi służących jej utrzymaniu i zapewnieniu bezpieczeństwa. Zdarza się, że w trakcie tych prac zniszczone zostaje nawet 20-25% populacji groszku. Dlatego też, dla zachowania stanowiska groszku oraz zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników drogi publicznej konieczne jest podjęcie działań mających na celu stopniowe przemieszczenie części populacji narażonej na zniszczenie z pasa drogowego do rezerwatu. Groszek był przesadzany z pobocza drogi do rezerwatu w 2015 i 2017 r. Za każdym razem przesadzono około 50 osobników w kilku dużych kępach. Oceny dokonane w latach 2015-2017 nie wykazały spadku liczby przesadzonych osobników groszku.
Rezerwat „Bocheńskie Błoto"
Rezerwat „Bocheńskie Błoto” położony jest w gminie Rzeczenica, około 8,5 km na NW od miejscowości Rzeczenica, na terenie Nadleśnictwa Niedźwiady (Obręb Rudawa, Leśnictwo Głuszec, oddział 250 d).
Rezerwat został uznany na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lipca 1962 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 68 poz. 315). Obecnie obowiązuje zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Bocheńskie Błoto” (Dz. Urz. Woj. Pom. z 2017 r. poz. 3088). Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ekosystemu torfowiska przejściowego z charakterystycznymi zespołami roślin bagiennych oraz cennych populacji roślin i zwierząt. Powierzchnia rezerwatu wynosi 15,73 ha.
Powierzchniowo w rezerwacie dominują fitocenozy nieleśne, typowe dla torfowisk przejściowych oraz młak niskoturzycowych. Flora rezerwatu liczy około 120 gatunków, występują w niej gatunki cenne: rzadkie i chronione, np. kukułka krwista, kukułka Fuscha, turzyca bagienna, turzyca obła oraz liczne mszaki.
Na znacznej powierzchni rezerwatu występuje trzcina (około 40% powierzchni, tj. około 7 ha). Jest ona gatunkiem ekspansywnym, niepożądanym w zbiorowiskach mszarów i młak. Jej zwarcie jest zróżnicowane, miejscami jest znaczne. Na niewielkiej powierzchni i w rozproszeniu wśród trzciny występują też odrośla wierzb.
Rezerwat „Słone Łąki”
Rezerwat „Słone Łąki” położony jest w gminie Władysławowo. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie łąk halofilnych, rzadkich gatunków roślin i siedlisk cennych gatunków ptaków. Powierzchnia rezerwatu wynosi 27,76 ha.
Położenie rezerwatu „Słone Łąki”:
Rezerwat został utworzony na mocy Zarządzenia nr 173/99 Wojewody Pomorskiego z dnia 30 listopada 1999 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Słone Łąki” (Dz. Urz. Woj. Pom. nr 131, poz. 1129).
Na skutek zaniechania w przeszłości właściwego dla występujących tu siedlisk sposobu gospodarowania (koszenia lub wypasu łąk wilgotnych i słonych), w rezerwacie nastąpiły zauważalne niekorzystne zmiany struktury i składu najcenniejszych zbiorowisk. Nastąpił m.in. rozwój trzcinowisk na siedliskach łąk halofilnych (siedlisko przyrodnicze 1330) i łąk wilgotnych oraz ustępowanie charakterystycznych dla tego miejsca gatunków roślin i ptaków związanych z otwartymi terenami przymorskimi. Dla zachowania walorów tego miejsca niezbędne jest podjęcie działań ochronnych polegających na koszeniu łąk halofilnych i wilgotnych.
Ochrona czynna podejmowana na obszarze rezerwatu jest zgodna z wytycznymi zawartymi w Zarządzeniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku, z dnia 17 listopada 2017 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody „Słone Łąki”. W dokumencie tym, jako zagrożenie wskazano sukcesję trzciny, prowadzącą do degradacji zbiorowisk roślinnych, zanikanie cennych gatunków flory, przede wszystkim halofitów oraz postępująca ekspansja innych gatunków roślin niepożądanych, w tym inwazyjnych.
Jako działanie eliminujące to zagrożenie, wskazano wykaszanie roślinności szuwarowej i łąkowej przy pomocy lekkiego sprzętu rolniczego z wywiezieniem biomasy poza rezerwat, a także usuwanie roślin obcych siedliskowo jak rdestowiec ostrokończysty, czy róża pomarszczona (gatunków obcych, inwazyjnych).
Rezerwat „Dolina Kulawy”
Rezerwat „Dolina Kulawy” położony jest ok. 9,6 km na wschód od Lipnicy, ok. 2 km na północ od miejscowości Laska i ok. 4,6 km na południowy wschód od miejscowości Zapceń. Rezerwat składa się z dwóch części: północnej i południowej i jest położony na terenie dwóch gmin: Studzienice (powiat bytowski) i Brusy (powiat chojnicki). Planowane prace będą wykonywane w części północnej (gm. Studzienice), na terenie w zarządzie PGL LP Nadleśnictwa Osusznica.
Rezerwat został uznany na mocy zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 08 lipca 2009 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Dolina Kulawy”. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie kompleksu torfowisk soligenicznych, źródlisk, jezior oraz leśnych i nieleśnych ekosystemów lądowych. Powierzchnia rezerwatu wynosi 155,41 ha.
Rezerwat „Cisy nad Czerską Strugą”
Rezerwat „Cisy nad Czerską Strugą” położony jest w powiecie chojnickim, w gminie Czersk, około 4 km na południe od Czerska. Rezerwat zlokalizowany jest na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Woziwoda i obejmuje części oddziałów 31 i 32 obrębu Twarożnica.
Rezerwat składa się z dwóch części oddzielonych drogą. Część południowa jest ogrodzona, w części północnej wygrodzone są tylko dwie niewielkie powierzchnie, na których posadzone zostały młode cisy.
Planowane działania ochronne będą wykonywane w południowej części rezerwatu.
Przedmiotem ochrony rezerwatu jest populacja cisa pospolitego, która liczy około 300 osobników (osobniki powyżej 1,5 m wysokości). Oprócz dojrzałych cisów, w rezerwacie występują osobniki młode (osiągające do ok. 1 m wysokości) oraz kilka tysięcy siewek (1-2 letnich). Jednym z zidentyfikowanych zagrożeń dla populacji cisa w rezerwacie jest znaczne zacienienie spowodowane przez bujny rozwój drzew i krzewów, zwłaszcza świerka i buka, miejscami lipy, leszczyny, grabu, czeremchy amerykańskiej. W miejscach prześwietlonych następuje gwałtowny rozwój podszytów; gatunkiem najbardziej ekspansywnym jest buk.
W sierpniu 2017 r. na skutek silnego huraganu w rezerwacie wywróceniu lub wyłamaniu uległo kilkanaście drzew, w tym kilka potężnych buków, sosen i jedna jodła. Obalone drzewa częściowo uszkodziły infrastrukturę (bramę i ogrodzenie). Część z nich spadała na cisy i uszkodziła kilka dojrzałych osobników oraz młodych cisów. Korony powalonych drzew uniemożliwiają swobodny wzrost cisów, zwłaszcza siwek i młodych osobników.
Rezerwat jest udostępniony do zwiedzania. Wyznaczony szlak pieszy przebiega częściowo przez powierzchnie o znacznym zagęszczeniu podszytów bukowych i świerkowych, które utrudniają przemieszczanie się ścieżką. W trakcie huraganu w 2017 r. część powalonych drzew spadła na szlak. Ze względu na zablokowanie szlaku przez leżące drzewa i częściowe zniszczenie infrastruktury służącej udostępnieniu (bramy), szlak został okresowo zamknięty dla zwiedzających.
Rezerwat „Cisy w Czarnem”
Rezerwat „Cisy w Czarnem” położony jest w powiecie człuchowskim, w gminie Rzeczenica, około 6,2 km na północny-wchód od miejscowości Czarne. Rezerwat zlokalizowany jest na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Czarne Człuchowskie.
Przedmiotem ochrony rezerwatu jest populacja cisa pospolitego, która liczy około 295 osobników. Jednym ze zidentyfikowanych zagrożeń dla populacji cisa w rezerwacie jest znaczne zacienienie spowodowane przez bujny rozwój drzew i krzewów, zwłaszcza świerka i buka. W miejscach prześwietlonych następuje gwałtowny rozwój podszytów, a gatunkami najbardziej ekspansywnymi są: buk, świerk, brzoza i kruszyna.
Rezerwat jest udostępniony do zwiedzania. Wyznaczony szlak pieszy przebiega częściowo przez powierzchnie o znacznym zagęszczeniu podszytów bukowych i świerkowych, które utrudniają przemieszczanie się ścieżką.
