Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING zrealizowała w rezerwacie przyrody „Mewia Łacha” na Wyspie Sobieszewskiej projekt „Podziel się plażą!”. Uzyskał on dofinansowanie ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
Rezerwat przyrody „Mewia Łacha” na Wyspie Sobieszewskiej to jeden z najbardziej urokliwych zakątków Polski. Położony jest w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Ujście Wisły” oraz zatwierdzonego przez Komisję Europejską obszaru ochrony siedlisk „Ostoja w Ujściu Wisły”.
Niedawno, 10 stycznia 2018 Ujście Wisły trafiło na listę obszarów wodno-błotnych międzynarodowej Konwencji Ramsarskiej. W Polsce na listę wpisanych zostało 16 obszarów wodno-błotnych, w których istnieją warunki odpowiednie dla zamieszkujących i okresowo przebywających tam ptaków wodno-błotnych.
Rezerwat „Mewia Łacha” stanowi bezpieczną enklawę dla wędrujących i odbywających lęgi ptaków. Jest również bardzo atrakcyjny dla spacerowiczów, z uwagi na spokój i walory przyrodnicze.
Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING zrealizowała w rezerwacie projekt „Podziel się plażą!”. Uzyskał on dofinansowanie ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Ze względu na nasilenie presji człowieka na plaże i tereny do nich przyległe, wiele ptaków wodno-błotnych straciło możliwość wychowania potomstwa. Ptaki te płoszą się podczas naszego korzystania z plaż. Zostawiamy im coraz mniej miejsc, gdzie mogą czuć się bezpieczne oraz bez problemu żerować i dorastać. Dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na zakazy wstępu lub ogrodzenia gniazd i siedlisk. Również inne zwierzęta, nieliczne na naszym wybrzeżu, niewątpliwie skorzystałyby, gdyby nasza świadomość wzrosła i gdybyśmy podzielili się choć trochę „piaskiem na plaży” – wyjaśnia Szymon Bzoma z GBPW KULING.
Piaszczysta plaża w rezerwacie i zaciszne zagłębienia na wydmach oraz uformowane przez deltę przekopu Wisły łachy to doskonałe miejsca, w których ptaki znajdują bezpieczne schronienie podczas lęgów i wędrówek. Chronione są tu kolonie lęgowe rzadkich gatunków rybitw tj.: czubatej, białoczelnej i rzecznej. Dla rybitwy czubatej jest to jedyne stanowisko lęgowe w Polsce. W rezerwacie „Mewia Łacha” gniazduje już 25% rybitw czubatych całej bałtyckiej populacji. 12 lat temu nie było ich wcale. W 2007 roku, po 16 latach przerwy, zagnieździły się ponownie.
Oprócz rybitw, na plażach w rezerwacie gniazdują dwa gatunki sieweczek – obrożna i rzeczna, śmieszki, mewy srebrzyste i rzadziej ostrygojady.
Sieweczka obrożna to niewielki ptak, do życia wybiera piaszczyste wybrzeża mórz i wód śródlądowych ze skąpą roślinnością. Zakłada doskonale zakamuflowane gniazda, na które nawet ostrożny spacerowicz może łatwo nadepnąć, niwecząc tym samym ptasi wysiłek – złożone jaja. I właśnie coraz większa liczba turystów spowodowała, że w ciągu ostatnich 30 lat aż o 80% zmniejszyła się liczba stanowisk lęgowych wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego. Sieweczka gniazduje i wychowuje pisklęta tylko w spokojnych warunkach, z dala od zgiełku i hałasu. Płoszenie ptaków, spacerowanie i plażowanie w siedliskach lęgowych, puszczanie psów luzem – to wszystko powoduje, że tych ptaków jest coraz mniej.
Teren rezerwatu został uznany za ostoję ptaków o randze europejskiej, jako ważne miejsce odpoczynku ptaków siewkowatych w czasie jesiennej wędrówki oraz miejsce znacznych koncentracji ptaków wodnych w okresie wędrówek i zimowania. W tym niewielkim rezerwacie występuje prawie 220 gatunków ptaków, niektóre w liczbie kilkunastu tysięcy osobników. Ujście Wisły jest także miejscem, gdzie pojawiają się foki szare.
Rezerwat przyrody „Mewia Łacha” powstał w 1991 roku. Od 11 lat miejscem tym opiekują się przyrodnicy z Grupy Badawczej Ptaków Wodnych KULING. W 2009 roku stworzyli plan ochrony rezerwatu. Powstała ścieżka edukacyjna, cieszące się dużą popularnością platforma widokowa i wieża obserwacyjna. Platforma i wieża mają sprawić, że turyści i mieszkańcy nie będą wchodzić na cypel i tym samym nie będą płoszyć odpoczywających i gniazdujących tam ptaków, ale jednocześnie mają możliwość obejrzenia ujścia Wisły. Bardzo ważna jest edukacja. Populacje gatunków gniazdujących na plażach drastycznie w ostatnich latach maleją, a także tracą swoje naturalne siedliska. Chcąc zatrzymać ten proces, zespół z Grupy Badawczej Ptaków Wodnych KULING od kilku lat podejmuje działania ochronne. W tym celu w ramach projektu prowadzimy edukację w rezerwacie dla turystów, grup szkolnych i lokalnej społeczności, rozdajemy również materiały informacyjne. Dodatkowo, poza projektem, edukujemy na wielu festynach odbywających się na Pomorzu. Edukacja przyrodnicza podnosi poziom świadomości, buduje akceptację dla podejmowanych działań, co w dłuższej perspektywie powinno skutkować zmniejszeniem zagrożeń dla ptaków lęgowych w rezerwacie – wyjaśnia Magda Dziermańska z GBPW KULING.
Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING, korzystając z lornetek i lunet, przedstawia mieszkańcom i turystom walory przyrodnicze rezerwatu „Mewia Łacha”. Opowiada o życiu ptaków, które gniazdują w tych miejscach oraz zagrożeniach dla ich lęgów. Od maja do września zeszłego roku z oferty skorzystało prawie 15 000 osób. W sumie edukowani byli przez … 1290 godzin. Odnotowano pojedyncze przypadki wejścia osób postronnych na łachy, natomiast dzięki szybkiej interwencji ze strony edukatorów nie powstały zagrożenia dla lęgowych ptaków. Niestety, na co nie mieliśmy wpływu, podczas całego okresu lęgowego do rezerwatu zostało wprowadzonych przez turystów i okolicznych mieszkańców 412 psów, w tym 120 bez smyczy. Psy są dużym zagrożeniem dla lęgowych sieweczek obrożnych, dlatego w nadchodzącym sezonie zamontujemy tablice informacyjno-edukacyjne na terenie rezerwatu oraz podejmiemy działania edukacyjne w tym zakresie – wyjaśnia Magda Dziermańska.
W ramach projektu Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING wspólnie z przedstawicielami Fundacji Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego zorganizowała spotkania pod hasłem „Podzielmy się plażą! – zachowanie i ochrona siedlisk lęgowych ptaków nadmorskich na Pomorzu dla podniesienia atrakcyjności turystycznej wybranych gmin” dla mieszkańców Ustki i Choczewa. Celem warsztatów było zaprezentowanie możliwości rozwoju turystyki z uwzględnieniem działań prowadzonych w ramach czynnej ochrony nadbałtyckiej przyrody.
Koszt zadania „Podziel się plażą!” to 64 000 zł, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku udzielił dofinansowania w formie dotacji w wysokości 55 000 zł.
